Blog

Τι είναι το αορτικό ανεύρυσμα και από τι κινδυνεύουν οι ασθενείς;

Το αορτικό ανεύρυσμα είναι η διάταση της αορτής 2,5 φορές πάνω από το κανονικό της μέγεθος. Στην ουσία το τοίχωμα της αορτής αδυνατίζει και διατείνεται παίρνοντας συνήθως τη μορφή μπαλονιού. Όταν το ανεύρυσμα ξεπεράσει τα 5,5 εκατοστά αυξάνει εκθετικά ο κίνδυνος ρήξης του τοιχώματος. Το 75% των ασθενών με ρήξη ανευρύσματος θα καταλήξουν πριν φτάσουν στο νοσοκομείο, ενώ από το υπόλοιπο 25% οι μισοί ασθενείς δε θα επιβιώσουν κατά τη διάρκεια του χειρουργείου ή μετά από αυτό.

Πώς μπορώ να καταλάβω ότι έχω ανεύρυσμα;

Δυστυχώς για τους ασθενείς, το ανεύρυσμα σπάνια έχει συμπτώματα. Οι περισσότερες περιπτώσεις ανευρυσμάτων διαγιγνώσκονται ως τυχαίο εύρημα στα πλαίσια ουρολογικών εξετάσεων για υπερπλασία του προστάτη στους άνδρες ή ορθοπεδικών εξετάσεων για πόνο στη μέση και στα δύο φύλα ή γυναικολογικών εξετάσεων στις γυναίκες. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι το ανδρικό φύλο αυξάνει κατά 4,5 φορές την πιθανότητα ανάπτυξης κοιλιακού ανευρύσματος. Ο υπερηχογραφικός έλεγχος (triplex) με τη χρήση φορητής συσκευής έχει δείξει ότι αποτελεί ένα αποτελεσματικό και οικονομικό μέτρο για την πρόληψη των θανάτων από ρήξη αορτικών ανευρυσμάτων.

Ποιοι ασθενείς πρέπει να ελέγχονται για αορτικό ανεύρυσμα και πότε πρέπει να αντιμετωπιστεί;

Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Καρδιολογίας συνιστά τον υπερηχογραφικό έλεγχο για ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής σε όλους τους άνδρες άνω των 65 ετών καθώς και στις γυναίκες άνω των 65 ετών με προϊστορικό καπνίσματος. Επιπλέον συγγενείς α´ βαθμού ασθενών με ιστορικό ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής πρέπει να υποβάλλονται σε παρόμοιο έλεγχο. Γενικά συνιστάται ο περιοδικός έλεγχος ανά έτος για ανευρύσματα 3,5-4,4 εκατοστά και ανά 6 μήνες για ανευρύσματα 4,5-5,4 εκατοστά. Όταν η διάμετρος του ανευρύσματος φτάσει τα 5,5 εκατοστά ή όταν δώσει συμπτώματα που δε σχετίζονται με άλλη αιτία, τότε συνιστάται η άμεση αποκατάσταση.

Η ενδαγγειακή αποκατάσταση του αορτικού ανευρύσματος.

H ενδαγγειακή αποκατάσταση του αορτικού ανευρύσματος έχει καταστεί μια ευρέως αποδεκτή, ελάχιστα επεμβατική και ασφαλής μέθοδος αντιμετώπισης της ασθένειας. Στις μέρες μας, χρησιμοποιούνται μοσχεύματα τελευταίας γενιάς, τα οποία εξασφαλίζουν τον επιτυχή αποκλεισμό του ανευρύσματος. Η επέμβαση γίνεται υπό γενική αναισθησία και τα μοσχεύματα τοποθετούνται διαδερμικά στην αορτή. Ανάλογα με τη θέση του ανευρύσματος υπάρχουν και οι αντίστοιχοι ενδονάρθηκες/μοσχεύματα (stents). Τα ανευρύσματα της κοιλιακής αορτής, που είναι και τα πιο συχνά, αντιμετωπίζονται με διχαλωτούς ενδονάρθηκες. Ειδικοί ενδονάρθηκες με ενσωματωμένους κλάδους ή οπές, χρησιμοποιούνται για τα πιο πολύπλοκα ανευρύσματα του αορτικού τόξου και της θωρακοκοιλιακής αορτής. Εδώ η πολυπλοκότητα έγκειται στο ότι τα ανευρύσματα έχουν σημαντικούς κλάδους που είτε αιματώνουν τον εγκέφαλο, είτε τα όργανα της κοιλίας και οι οποίοι πρέπει να συνδεθούν οπωσδήποτε με το στεντ (εικόνα 1).  

Εικόνα 1. Ελάχιστα επεμβατική ενδαγγειακή αποκατάσταση ραγέντος ανευρύσματος του αορτικού τόξου (Α=πριν, Β=μετά), Ενδαγγειακή αποκατάσταση ανευρύσματος της θωρακοκοιλιακής αορτής (Γ=πριν, Δ=μετά).

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της ενδαγγειακής αποκατάστασης των αορτικών ανευρυσμάτων;

Συγκρινόμενη με την κλασσική ανοιχτή χειρουργική θεραπεία, τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της ενδαγγειακής θεραπείας των πολύπλοκων αορτικών ανευρυσμάτων είναι τα εξής:

1. Ελαχιστοποίηση του χειρουργικού τραύματος.
2. Απουσία μετεγχειρητικού πόνου.
3. Ελάχιστη απώλεια αίματος.
4. Άμεση κινητοποίηση του ασθενούς.
5. Διάρκεια νοσηλείας λίγων ημερών.
6. Αποφυγή εξωσωματικής κυκλοφορίας και των πιθανών επιπλοκών της.

Η χρήση του διοξειδίου του άνθρακα αντί ιωδιούχου σκιαγραφικού σε νεφροπαθείς.

Μέχρι πρότινος, η ενδαγγειακή αποκατάσταση αορτικών ανευρυσμάτων αλλά και άλλων αγγειακών παθήσεων ήταν απαγορευτική σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια εξαιτίας της τοξικής δράσης του ιωδιούχου σκιαγραφικού στους νεφρούς. Στις μέρες μας, το ιωδιούχο σκιαγραφικό μπορεί σε συγκεκριμένες περιπτώσεις να αντικατασταθεί πλήρως από το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο είναι φιλικό προς τους νεφρούς με εξαιρετική ποιότητα απεικόνισης των αγγείων. Στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, διεξήχθη πριν από λίγο καιρό η πρώτη επιτυχημένη ολική ενδαγγειακή αποκατάσταση ανευρύσματος της αορτής και η πρώτη αντιμετώπιση διαβητικού ποδιού μέσω αγγειογραφίας με διοξείδιο του άνθρακα σε ασθενή με αλλεργία στο ιώδιο και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια αντιστοίχως (Εικόνα 2).

Εικόνα 2. Εξαιρετικής ποιότητας απεικόνιση των νεφρικών αρτηριών κατά τη διάρκεια της τοποθέτησης του ενδονάρθηκα για την αντιμετώπιση ενός ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής.

Η αντιμετώπιση των αορτικών ανευρυσμάτων σε εξειδικευμένα κέντρα αορτικών παθήσεων.

Ανεξάρτητα της έκτασης ή της πολυπλοκότητάς τους, τα αορτικά ανευρύσματα πρέπει να αντιμετωπίζονται σε εξειδικευμένα αορτικά κέντρα. Τα κέντρα αυτά πρέπει να πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:

1. Σύγχρονο υβριδικό χειρουργείο, το οποίο να συνδυάζει αγγειογράφο υψηλής ευκρίνειας και δυνατότητα ανοιχτής χειρουργικής παρέμβασης.
2. Παρακαταθήκη μοσχευμάτων και ειδικών υλικών για επείγουσες καταστάσεις.
3. Εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό στις ενδαγγειακές τεχνικές.
4. Συνεργασία μεταξύ διαφόρων ειδικοτήτων για την καλύτερη φροντίδα του ασθενούς.
5. Εξειδικευμένη μονάδα εντατικής θεραπείας.
6. Έμπειρη αγγειοχειρουργική ομάδα στις νέες ελάχιστα επεμβατικές ενδαγγειακές τεχνικές.