Ανεύρυσμα αορτικού τόξου
Εισαγωγή
Το ανεύρυσμα του αορτικού τόξου είναι μια επικίνδυνη κατάσταση για τον άνθρωπο λόγω του κινδύνου ρήξης. Η αορτή είναι η μεγαλύτερη αρτηρία του οργανισμού και μεταφέρει αίμα σε όλο το σώμα. Το αορτικό τόξο αποτελεί το τμήμα της αορτής, το οποίο βρίσκεται μεταξύ της ανιούσας αορτής και της κατιούσας αορτής και η βασική του λειτουργία είναι να αιματώνει τα αγγεία του εγκεφάλου και των άνω ακρών.
Στην περίπτωση που σχηματιστεί ανεύρυσμα στο αορτικό τόξο, η διάγνωσή του είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η ρήξη του είναι πολύ επικίνδυνη για την υγεία του ασθενούς. Δυστυχώς το ανεύρυσμα αορτικού τόξου είναι κυρίως ασυμπτωματικό και διαγιγνώσκεται τυχαία υστέρα από μία ακτινογραφία θώρακος ή μέσω ενός υπερηχογραφήματος πού γίνεται για άλλους λόγους.
Η έγκαιρη πρώιμη διάγνωση της νόσου
είναι πολύ σημαντική
για την καλή έκβαση της κατάστασης και στα δύο στάδια της νόσου.
Ανεύρισμα αορτικού τόξου: Χειρουργικές μέθοδοι
Κατανόηση του ανευρύσματος του αορτικού τόξου
Το αορτικό τόξο είναι το κομμάτι της αορτής που ξεκινά από την αορτική βαλβίδα και καταλήγει μετά από μια στροφή δίκην τόξου στη θωρακική αορτή όπου διατρέχει το θώρακα μπροστά από τη σπονδυλική στήλη.
Κύριοι παράγοντες πρόκλησης ανευρυσμάτων του αορτικού τόξου είναι ο διαχωρισμός της αορτής (τύπου Α), το κάπνισμα, η αρτηριακή υπέρταση καθώς και σπάνιες γενετικές παθήσεις του συνδετικού ιστού (π.χ. σύνδρομο Marfan, Ehlers-Danlos κ.α.).
Σε περίπτωση μη αντιμετώπισης ενός ανευρύσματος είτε οφείλεται σε διαχωρισμό (διαχωριστικό ανεύρυσμα) είτε σε διάταση όλου του αγγείου, η κύρια επιπλοκή είναι η ρήξη και ο θάνατος του ασθενούς.
Θεραπευτικές επιλογές για το ανεύρυσμα αορτικού τόξου
Το ανεύρυσμα του αορτικού τόξου αντιμετωπίζεται ως επί το πλείστον ανοιχτά χειρουργικά μέσω στερνοτομής από καρδιοχειρουργικές ομάδες. Τα τελευταία χρόνια όμως έχουν εξελιχθεί οι ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι (ενδαγγειακή μέθοδος με stent) με εξαιρετικά κλινικά αποτελέσματα ιδιαίτερα σε ασθενείς που έχουν ήδη υποβληθεί σε προηγούμενη στερνοτομή. Συγκεκριμένα, η ενδαγγειακή αποκατάσταση ενδείκνυται στις παρακάτω περιπτώσεις (εφόσον η ανατομία το επιτρέπει):
- Διαχωριστικό ή μη ανεύρυσμα του αορτικού τόξου όπου έχει πραγματοποιηθεί προηγούμενη αντικατάσταση της ανιούσας αορτής
- Σακκοειδή ανευρύσματα του αορτικού τόξου
- Ανευρύσματα του αορτικού τόξου ή της θωρακικής αορτής με φυσιολογική ανιούσα αορτή.
Ο ρόλος του αγγειοχειρουργού
Η αντιμετώπιση του αορτικού τόξου με ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους είναι μια ιδιαίτερα απαιτητική επέμβαση που λίγα κέντρα σε παγκόσμιο επίπεδο μπορούν να προσφέρουν. Η αγγειοχειρουργική μας κλινική στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών συγκαταλέγεται σε αυτά τα κέντρα. Με πολυετή εμπειρία και εξειδίκευση στην αντιμετώπιση σύνθετων αγγειακών παθήσεων, ο Αγγειαχειρουργό, Δρ. Μπίσδας, αντιμετωπίζει με ασφάλεια την εκάστοτε περίπτωση.Το σημαντικότερο κριτήριο για την επιλογή του ασθενούς είναι η παρουσία της επονομαζόμενης Aortic Team όπου η ένδειξη, η διάγνωση και η θεραπεία θα συζητείται σε ένα κοινό συμβούλιο καρδιο- και αγγειοχειρουργών με σκοπό την ασφαλέστερη επέμβαση για τον ασθενή.
Συχνές Ερωτήσεις (FAQs)
Τι είναι το αορτικό τόξο;
Το αορτικό τόξο είναι το τμήμα της αορτής που ξεκινά μετά την ανιούσα αορτή και καμπυλώνεται προς τα πίσω και κάτω. Από αυτό εκφύονται τα μεγάλα αγγεία που αιματώνουν τον εγκέφαλο, τον τράχηλο και τα άνω άκρα: η ανώνυμη αρτηρία, η αριστερή καρωτίδα και η αριστερή υποκλείδια αρτηρία. Αποτελεί κεντρικό κομβικό σημείο της κυκλοφορίας.
Τι σημαίνει "προπέτεια αορτικού τόξου" ή "προπέτεια αορτικού κομβίου";
Με τον όρο “προπέτεια” περιγράφεται η εντύπωση που δίνει το αορτικό τόξο στην ακτινογραφία θώρακος, όταν προβάλλει περισσότερο από το φυσιολογικό. Το αορτικό κομβίο είναι η σκιά του αορτικού τόξου στο αριστερό χείλος της καρδιάς. Η προπέτεια μπορεί να είναι φυσιολογικό εύρημα σε ηλικιωμένους ή να σχετίζεται με παθολογικές καταστάσεις, όπως υπέρταση ή ανεύρυσμα.
Τι είναι η αποτιτάνωση ή επασβέστωση αορτικού τόξου;
Η επασβέστωση αορτικού τόξου είναι η εναπόθεση ασβεστίου στο τοίχωμα της αορτής. Συμβαίνει συχνά σε ηλικιωμένους ή σε ασθενείς με αθηροσκλήρωση, υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη. Αν και μπορεί να είναι τυχαίο εύρημα σε απεικόνιση, υποδηλώνει χρόνια βλάβη του αγγειακού τοιχώματος και αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Ποιες είναι οι φυσιολογικές διαστάσεις της ανιούσας αορτής και του αορτικού τόξου;
Η ανιούσα αορτή φυσιολογικά έχει διάμετρο περίπου 2,5–3,5 εκατοστά στους ενήλικες, με μικρές αποκλίσεις ανάλογα με το φύλο και το σωματότυπο. Το αορτικό τόξο έχει ελαφρώς μικρότερη διάμετρο, γύρω στα 2,5–3 εκατοστά. Όταν οι διαστάσεις ξεπεράσουν τα 4 εκατοστά θεωρείται διαταραχή, ενώ πάνω από 5 εκατοστά τίθεται ένδειξη παρακολούθησης ή θεραπείας.
Πώς απεικονίζεται το αορτικό τόξο σε ακτινογραφία;
Στην απλή ακτινογραφία θώρακος, το αορτικό τόξο σχηματίζει το γνωστό “αορτικό κομβίο”, δηλαδή μια καμπυλωτή σκιά στο αριστερό περίγραμμα του μεσοθωρακίου. Η προπέτειά του μπορεί να γίνει πιο εμφανής σε άτομα με υπέρταση, ηλικιακές αλλοιώσεις ή ανεύρυσμα. Για ακριβή μέτρηση των διαστάσεων απαιτούνται εξετάσεις όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
Πώς αντιμετωπίζεται το αορτικό τόξο;
Η αντιμετώπιση του αορτικού τόξου εξαρτάται από το αν υπάρχει παθολογία, όπως ανεύρυσμα ή διαχωρισμός. Παραδοσιακά η θεραπεία γινόταν με ανοιχτό χειρουργείο, το οποίο παραμένει η πιο ριζική μέθοδος. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί νέες ενδαγγειακές τεχνικές (TEVAR – Thoracic Endovascular Aortic Repair), όπου τοποθετούνται ενδοπροθέσεις με καθετήρα μέσω μηριαίας αρτηρίας. Αυτές οι μέθοδοι είναι λιγότερο επεμβατικές, μειώνουν τον χρόνο ανάρρωσης και προσφέρουν λύσεις σε ασθενείς υψηλού κινδύνου. Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από το μέγεθος, τη θέση, τη γενική υγεία του ασθενούς και την εμπειρία της ιατρικής ομάδας.
