Το αγγειακό σύστημα

Το αγγειακό σύστημα είναι ιδιαίτερα περίπλοκο αλλά μοναδικό οργανωμένο κλειστό κύκλωμα σωλήνων μέσω των οποίων μεταφέρεται το αίμα σε όλους τους ιστούς και τα όργανα του σώματος με σκοπό τη μεταφορά οξυγόνου και σημαντικών κυττάρων και πρωτεϊνών.

Το αγγειακό σύστημα: Μια επισκόπηση

Το αγγειακό ή κυκλοφορικό σύστημα είναι το σύστημα που μεταφέρει το αίμα σε όλα τα όργανα του ανθρωπίνου σώματος. Η αρχή του είναι η καρδιά, που μέσω του αριστερού τμήματος της (κόλπος και κοιλία) συστέλλεται και στέλνει το αίμα που έχει οξυγονωθεί στον πνεύμονα σε όλες τις αρτηρίες του σώματος. Καθώς οι αρτηρίες διακλαδώνονται και μεταφέρουν το αίμα στα τελικά όργανα και ιστούς, μικραίνουν συνεχώς και μετατρέπονται σταδιακά σε αρτηριακά τριχοειδή. Στο επίπεδο αυτό γίνεται η μεταφορά του οξυγόνου και πρωτεϊνών στους διάφορους ιστούς. Το αίμα συνεχίζει την πορεία του χωρίς οξυγόνο στα φλεβικά τριχοειδή. Αυτά μεταφέρουν το αίμα σε μεγαλύτερες φλέβες (άνω και κάτω κοίλη), οι οποίες κατά τη διαστολή της καρδιάς μεταφέρουν το αίμα στις δεξιές κοιλότητες της (κόλπος και κοιλία) και εν συνεχεία στους πνεύμονες. Από εκεί το αίμα ξαναεπιστρέφει στην αριστερή πλευρά της καρδιάς έχοντας λάβει το οξυγόνο και ένας νέος καρδιακός κύκλος ξεκινά.

Συστατικά του αγγειακού συστήματος

Αρτηρίες

Οι αρτηρίες είναι αγγεία που μεταφέρουν με παλμική κίνηση το οξυγονωμένο αίμα σε όλο το σώμα. Αποτελούνται από τρεις στιβάδες (χιτώνες) κυττάρων και έχουν μεγάλη ελαστικότητα. Η πιο μεγάλη αρτηρία του ανθρώπου είναι η αορτή η οποία είναι γνωστή κυρίως για τη δημιουργία ανευρυσμάτων, ενώ η σημασία των μικρότερων αρτηριών εξαρτάται από το όργανο που αιματώνουν και τη δυνατότητα ύπαρξης παράπλευρης κυκλοφορίας.

Φλέβες

Οι φλέβες είναι αγγεία που μεταφέρουν χωρίς παλμική κίνηση το αίμα χωρίς οξυγόνο από τα διάφορα όργανα και ιστούς του σώματος πίσω στους πνεύμονες. Το τοίχωμα των φλεβών είναι πολύ λεπτότερο, ευπίεστο και εύθραστο σε σχέση με τις αρτηρίας. Ταυτόχρονα έχει τη δυνατότητα να διατείνεται σταδιακά σε μεγάλο βαθμό από όπου προκύπτουν οι κιρσοί. Οι πιο μεγάλες φλέβες του ανθρώπου είναι η άνω και κάτω κοίλη φλέβα, ενώ υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός φλεβών που μένουν ανενεργές και μπαίνουν σε λειτουργία εάν κριθεί απαραίτητο (εγκυμοσύνη, θρόμβωση, φλεγμονή κτλ).

Τριχοειδή αγγεία

Τα τριχοειδή αγγεία είναι μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία που συνδέουν τις αρτηρίες με τις φλέβες, επιτρέποντας την ανταλλαγή οξυγόνου, θρεπτικών ουσιών, αποβλήτων και διοξειδίου του άνθρακα μεταξύ αίματος και ιστών.

Πώς λειτουργεί το αγγειακό σύστημα

Το αγγειακό σύστημα αποτελείται από την καρδιά, τις αρτηρίες, τις φλέβες και τα τριχοειδή αγγεία. Η φυσιολογία του αγγειακού συστήματος περιλαμβάνει τη μεταφορά αίματος, οξυγόνου, θρεπτικών ουσιών και αποβλήτων σε όλο το σώμα.
Η καρδιά λειτουργεί ως η κεντρική αντλία του συστήματος. Αποτελείται από τέσσερις θαλάμους: δύο κόλπους και δύο κοιλίες. Το οξυγονωμένο αίμα αντλείται από την αριστερή κοιλία στην αορτή και από εκεί στις αρτηρίες που μεταφέρουν το αίμα σε όλο το σώμα. Οι αρτηρίες διακλαδίζονται σε μικρότερες αρτηρίδια και τελικά σε τριχοειδή αγγεία.
Τα τριχοειδή αγγεία είναι τα λεπτότερα αγγεία του κυκλοφορικού συστήματος και λειτουργούν ως σημεία ανταλλαγής. Μέσω των τριχοειδών, το οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά περνούν από το αίμα στους ιστούς, ενώ το διοξείδιο του άνθρακα και άλλα απόβλητα απορροφώνται από τους ιστούς στο αίμα.
Το αίμα, πλέον φτωχό σε οξυγόνο και γεμάτο απόβλητα, συλλέγεται από τα φλεβίδια, τα οποία ενώνονται για να σχηματίσουν τις φλέβες. Οι φλέβες επιστρέφουν το αίμα στην καρδιά. Η άνω και η κάτω κοίλη φλέβα φέρνουν το αίμα στον δεξιό κόλπο, ο οποίος το προωθεί στη δεξιά κοιλία. Η δεξιά κοιλία αντλεί το αίμα στους πνεύμονες μέσω της πνευμονικής αρτηρίας για να οξυγονωθεί.
Με αυτόν τον τρόπο, το κυκλοφορικό σύστημα εξασφαλίζει τη συνεχή παροχή οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών στους ιστούς, καθώς και την απομάκρυνση των αποβλήτων από το σώμα.

Σημασία ενός υγιούς αγγειακού συστήματος

Η σημασία ενός υγιούς αγγειακού συστήματος είναι ζωτική για τη γενική υγεία και την καλή λειτουργία του οργανισμού. Ένα υγιές αγγειακό σύστημα εξασφαλίζει την αποτελεσματική μεταφορά οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών σε όλα τα κύτταρα και ιστούς του σώματος, επιτρέποντας τη σωστή λειτουργία των οργάνων. Επιπλέον, συμβάλλει στην απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αποβλήτων από το σώμα, βοηθώντας στη διατήρηση της ομοιόστασης.
Ένα υγιές αγγειακό σύστημα μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων, όπως η αρτηριοσκλήρωση ή αθηροσκλήρωση, η υπέρταση, η περιφερική αρτηριακή νόσος, η φλεβίτιδα ή φλεβική ανεπάρκεια και η φλεβική θρόμβωση. Διατηρεί την αρτηριακή πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα, προλαμβάνοντας την υπερβολική καταπόνηση της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων. Επιπλέον, η καλή κυκλοφορία του αίματος προάγει την καλή υγεία του δέρματος, των νεφρών και του εγκεφάλου, συμβάλλοντας στην πρόληψη ασθενειών όπως τα εγκεφαλικά επεισόδια και η άνοια.
Εν κατακλείδι, η διατήρηση ενός υγιούς αγγειακού συστήματος μέσω ισορροπημένης διατροφής, άσκησης και αποφυγής καπνίσματος και υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ είναι κρίσιμη για την ευεξία και τη μακροζωία.

Η κατανόηση και φροντίδα του αγγειακού συστήματος είναι κρίσιμη για την πρόληψη αγγειακών παθήσεων, τη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης σε φυσιολογικά επίπεδα, και την προώθηση γενικής ευεξίας. Μια υγιής κυκλοφορία αίματος εξασφαλίζει τη μακροζωία. Ο υπεύθυνος γιατρός για τον έλεγχο των αγγείων μας είναι ο αγγειακός χειρουργός ή αγγειοχειρουργός/αγγειολόγος. Ο γιατρός αυτός πραγματοποιεί από το υπερηχογράφημα των αγγείων και την αγγειακή διάγνωση μέχρι και τη θεραπεία οποιονδήποτε διαταραχών του αγγειακού συστήματος (π.χ. αγγειοπλαστική ή bypass).